Liefhebbers van oude motoren gebruiken regelmatig straaltechnieken om bepaalde onderdelen van hun stalen ros een nieuw uiterlijk te geven. Het is een ideale methode om roest, oude verflagen en andere verontreinigingen weg te halen. Er zijn echter vele straaltechnieken en straalmiddelen op de markt die doorgaans een specifiek doel hebben. Wij hebben het vandaag over een minder gekende techniek: het sodastralen.
Iedereen kent wel het zandstralen van een oude motorframe om de oude verflagen te verwijderen en als basis om het onderdeel te opnieuw te lakken of te poedercoaten. Kleine zanddeeltjes worden met perslucht tegen een hoge snelheid op het materiaal gespoten waardoor er een reinigende werking optreed. Het nadeel is dat er een inslag is in het materiaal waardoor het gestraalde oppervlak een erg ruw uiterlijk krijgt. Zandstralen is dus nodig bij het ruwere werk maar indien er gestraald moet worden zonder beschadiging van het oppervlak is sodastralen ideaal.
Sodastralen wordt gedaan met natriumbicarbonaat. Het is een bekend product in onze huishoudens en wordt ook wel eens maagzout genoemd. Het middel is dus in korrelvorm te verkrijgen als straalmiddel voor de specifiek daarvoor bedoelde straalketels. Het middel wordt opgezogen via perslucht en tegen een hoge snelheid tegen het te behandelen onderdeel geblazen. Er is veel debiet nodig bij sodastralen dus heb je wel een krachtige compressor nodig voor dit werkje.
Foto: JWL
Het grote voordeel bij sodastralen is dat het te behandelen onderdeel niet wordt beschadigd. De sodakorrel verpulvert bij de impact op het oppervlak maar laat geen inslag of krater achter. Er is ook grof sodastraalmiddel verkrijgbaar die op sommige materialen toch sporen nalaat maar bij de fijnere variant is dat niet zo. Zo kan je bijvoorbeeld perfect een oude verflaag van een oude auto weghalen zonder demontage van de vensters en het rubber. De soda heeft immers geen impact op deze materialen.
Droog of nat?
Sodastralen wordt al sinds jaar en dag gebruikt door antiekrestaurateurs. Zij gebruiken de techniek om oude verflagen op hout te verwijderen zonder het materiaal te beschadigen. Het wordt toegepast op de hardere houtsoorten en heeft als voordeel dat verflagen laag per laag kunnen worden verwijderd. De methode kan zowel droog als nat worden toegepast. Nat stralen is vooral van toepassing indien stofvorming niet is gewenst. Het is ook gemakkelijker om de gestraalde onderdelen achteraf af te wassen. Droogstralen geeft veel stof en wordt dus meestal in open lucht gedaan maar heeft het voordeel dat het niet blijft plakken in kleine hoekjes. De straalmethode is milieuvriendelijk want natriumbicarbonaat breekt af in de natuur wanneer het in contact komt met water.
Het spreekt voor zich dat sodastralen niet geschikt is voor het zwaardere werk. Grote roestplekken stralen doe je beter met zand dan met soda. Zie de techniek als een manier om het fijnere werk te doen waarbij finesse nodig is. Denk bijvoorbeeld aan een carburator die dertig jaar in slechte omstandigheden werd bewaard. Met een sodastraalbeurt krijg je de inwendige delen perfect schoon. De gom van oude brandstof in een carburator is iets wat moeilijk weg te halen is maar met sodastralen lukt dit perfect. Bovendien zal bv een sproeier of andere precisiedelen nooit beschadigd raken door een straalbeurt.
De methode kan ook lichte oppervlakkige roestvorming weghalen. Het is onschadelijk op hardhout, rubber, glas, kunststof, chroom en alle non-ferrometalen. De techniek wordt ook gebruikt om graffiti te verwijderen. Indien mechanische onderdelen gereinigd worden dan kan er straalresidu achterblijven. Met natriumbicarbonaat is dit geen enkel probleem vermits deze korrels verpulveren. Op YouTube vindt je handige harry’s die zelf een straalketel in elkaar knutselden. De prijzen van in de handel verkrijgbare hobbytoestellen zijn doorgaans niet al te duur. Hieronder zie je twee video’s over sodastralen, eentje met droog- en eentje met nat straalmiddel.