Motorcross, een van de populairste motorsporten in België, heeft door de jaren heen een onmiskenbare invloed gehad op de sportcultuur van het land. Toch is er in de afgelopen decennia een opvallende afname van motorcrosswedstrijden te zien, en is het aantal grote evenementen flink teruggelopen. De oorzaken van dit fenomeen zijn divers, variërend van economische factoren tot milieukwesties en de veranderende voorkeuren van het publiek.
In dit artikel werpen we een blik op de oorzaken en gevolgen van het verdwijnen van motorcrosswedstrijden in België.
De gouden jaren van motorcross in België
In de jaren ’70 en ’80 beleefde motorcross in België zijn hoogtijdagen. Het land had verschillende topcoureurs, zoals de legendarische piloten Joël Robert en Roger De Coster die het internationale motorcrosscircuit veroverden en België’s status als motorcrossmacht bevestigden. Grote evenementen zoals de Motorcross der Naties en de Grote Prijs van België trokken duizenden toeschouwers, ook vele lokale internationale wedstrijden werden met veel enthousiasme georganiseerd in verschillende regio’s van het land. De sport had een solide aanhang, zowel op professioneel als op amateurniveau.
Oorzaken van de terugloop
- Economische druk en sponsoring
De motorcrosssport vereist aanzienlijke investeringen, zowel voor de organisatie van wedstrijden als voor de deelnemers. Sponsoring, ooit een belangrijke pijler voor het financieren van evenementen, is door de jaren heen sterk veranderd. Veel bedrijven, vooral in de automotive- en motorsportsector, hebben hun steun voor motorcross verminderd, deels door economische schommelingen en veranderende bedrijfsstrategieën. Daarnaast werden de kosten voor het organiseren van grote evenementen steeds hoger, wat sommige organisatoren ontmoedigde.
- Strengere milieu- en geluidseisen
In België, evenals in andere Europese landen, is er de afgelopen jaren een toegenomen focus op milieukwesties en geluidsnormen. Motorcrosswedstrijden vinden vaak plaats op onverharde terreinen die dicht bij woonwijken liggen, wat kan leiden tot geluidsoverlast.
Zeker in Vlaanderen waren door de toegenomen verkavelingen, de afstanden tussen crossparcours en woongebieden steeds kleiner geworden.
Lokale overheden hebben daardoor ook steeds strengere geluidsnormen ingevoerd, waardoor het moeilijker werd om wedstrijden te organiseren. Ook het toenemende verzet van milieubewegingen tegen het gebruik van braakliggend gebied waar er provisorisch werd gecrost, en de invloed op lokale besturen hadden en hebben nog steeds een vernietigend resultaat op crossgelegenheden. Het gebruik van motoren die veel lawaai maken, werd vaak gezien als een probleem voor de levenskwaliteit van omwonenden. Dit leidde tot het terugvallen van verschillende evenementen en voorzieningen in deze sport.
- Verandering in de sportcultuur
De motorcrosssport heeft de afgelopen jaren een transformatie ondergaan. Het grote publiek is in toenemende mate geïnteresseerd geraakt in andere sporten, zoals voetbal, wielrennen en andere vormen van sport, waardoor de aandacht voor motorcross is verminderd. De jonge generatie lijkt steeds minder geïnteresseerd in motorcross, mogelijk vanwege de hoge kosten, de complexiteit van het onderhoud van de motoren, het risico op blessures en het ontbreken van oefenterreinen.
- Beperkingen in ruimte en terreinen
Het vinden van geschikte terreinen voor motorcrosswedstrijden is een ander groeiend probleem. Door de verstedelijking van België en vooral Vlaanderen, zijn er steeds minder plekken beschikbaar voor het organiseren van motorcrosswedstrijden. Oude circuits moesten vaak plaatsmaken voor nieuwe bouwprojecten of andere ontwikkelingen. De mogelijkheid om geschikte, goed onderhouden en veilige banen te creëren is beperkt, waardoor veel evenementen simpelweg niet meer mogelijk zijn.
- Veiligheids- en gezondheidsproblemen
Motorcross is van nature een risicovolle sport. In de afgelopen jaren is er een toenemende nadruk gekomen op de veiligheid van de deelnemers, zowel op professioneel als op amateur niveau. De hoge risico’s van letsels, die soms heel ernstig kunnen zijn, hebben ertoe geleid dat sommige potentiële deelnemers en hun families de sport links lieten liggen.
Ook de toegenomen kosten om matreaal aan te kopen en te onderhouden spelen hier een rol.
Dit heeft, samen met de veranderde maatschappelijke houding tegenover risicosporten, het aantal deelnemers aan de sport doen afnemen.
Gevolgen voor de motorcrosscultuur in België
De afname van oefencircuits en motorcrosswedstrijden hebben diepe sporen nagelaten in de Belgische motorcrosscultuur. De aanwezigheid van grote evenementen zoals de Grote Prijs van België in Lommel is aanzienlijk verminderd, en zelfs kleinere regionale wedstrijden verdwijnen uit de agenda. Dit heeft ook gevolgen voor de lokale economieën die afhankelijk waren van deze evenementen, van hotelovernachtingen en restaurants tot de lokale detailhandel.
Daarnaast heeft het gebrek aan grote motorcrosswedstrijden gevolgen voor de Belgische motorcrossindustrie en het opleiden van jong talent. Gelukkig hebben we nog Motorsport Vlaanderen om jong talent te begeleiden. België heeft historisch gezien uitstekende rijders voortgebracht, maar met het verdwijnen van wedstrijden en oefenterreinen, lijkt de mogelijkheid voor nieuwe rijders om hun vaardigheden te ontwikkelen en te schitteren in internationale competities te worden belemmerd. Al hebben we momenteel terug hoop, met toptalent die onze Belgische kansen verhogen om opnieuw een Wereldkampioen te hebben met Jago Geerts, Liam Everts en de gebroeders Coenen.
Een toekomst voor motorcross in België?
Ondanks de uitdagingen lijkt er nog steeds hoop voor de motorcrosssport in België. Verschillende lokale clubs en circuits blijven actief, al is het vaak op een kleinere schaal. Er is ook een groeiende interesse in retro-motorcross, waarbij oudere motoren en klassieke wedstrijden centraal staan. Dit biedt de mogelijkheid om een andere, nostalgische kant van de sport nieuw leven in te blazen.
Conclusie
Het verdwijnen van motorcrosswedstrijden in België is een gevolg van een complexe reeks factoren, waaronder economische, milieukwesties en veranderende sportculturen. Hoewel de sport nog steeds een gepassioneerde groep aanhangers heeft, heeft het verlies van grote wedstrijden het motorcrosslandschap in België veranderd. De toekomst van motorcross in België hangt af van het vermogen om zich aan te passen aan de veranderende eisen van het publiek, de samenleving en de lokale regelgeving. Het behoud van een solide basis van lokale wedstrijden en het ontwikkelen van nieuwe, innovatieve vormen van de sport kunnen misschien helpen om de motorcrosstraditie in België voort te zetten.
Tekst: Johan Troch
Foto’s: Archief MXVintage, Rabbits Ballooning Team, Danny Hermans, Gino Maes, Fullspectrum en Carolien Kenis.